06 Eylül 1915’te Little Willie ismi verilen prototip bir araç, İngiltere’deki montaj hattından çıkar. Little Willie o zamanki haliyle savaşta başarılı olacak gibi durmuyordu. 14 ton ağırlığında ve sadece saatte 3 kilometre hızla gidebilen, hendeklerde takılan bir araçtı. Aylar süren geliştirmelerin ardından 15 Eylül 1916 sabahı İngilizler savaş tarihini değiştirecek silahlarını Somme’de alana getirdiler. Big Willie adını verdikleri tank savaşmaya hazırdı.
Yüzlerce yıldır savaş meydanlarının en önemli ve en ölümcül silahları toplardı. Sürekli daha büyük ve daha güçlü toplar üretiliyordu. Ancak bu silah geliştikçe alanda hareket ettirilmesi, yerinin değiştirilmesi de güçleşiyordu. Bu zorlukları aşmanın yolu hareket edebilen, askerleri koruyabilecek bir zırha ve yeterli ateş gücüne sahip bir top yapabilmekten geçiyordu.
1914 yılında İngiliz ordusunda görev yapan Albay Ernest Swinton ve İmparatorluk Savunma Bakanlığı Sekreteri William Hankey düşman hatlarından geçebilecek ve zor bölgelerde rahatlıkla ilerleyebilecek tekerlekleri bant benzeri taşıyıcılarla çevrilmiş bir araç fikrini ortaya attılar. Savaş gemilerinden esinlenerek fikirlerine “kara botu” dediler ve İngiliz Donanma Bakanı Winston Churchill’e başvurdular ve ardından çalışmaya başladılar.
Projeyi düşmanlardan gizli tutmak için yapım işçilerine, inşa ettikleri araçların savaş alanında su taşımak için kullanılacağı söylendi. (Alternatif teori, yeni araçların gövdeleri su depolarına benzediği için işçilerin böyle dediğidir.) Her iki durumda da, yeni araçlara “tank” denildi ve bu isim yeni araçların üstüne bir etiket gibi yapıştı.
Big Willie’nin geliştirilmiş haline önce “Mother” adı takıldı ve bu araç İngiliz Silahlı Kuvvetlerinin envanterine Mark 1 olarak kaydedildi. 1916 yılının Ağustos ayında iki farklı model şeklinde hizmete alındı. Erkek model 2 adet top, 3 adet 8mm Hotchkiss makineli tüfek taşıyordu ve 28 ton ağırlığındaydı. Dişi model 4 adet Vickers makineli tüfek ve 1 adet Hotchkiss’e sahipti ve 27 ton ağırlığındaydı.
Mark 1’in idare edilebilmesi için 8 kişilik bir ekibe ihtiyaç vardı. Mürettebat bir araç komutanı, bir sürücü ve altı kişiden oluşuyordu. Mark 1 (“Big Willie”)’in içi oldukça küçük, gürültülü ve sıcaktı. 6-12 mm kalınlığındaki zırhı çok etkili değildi.
Mark 1’in ilk üretimleri Fosters ve Metropolitan fabrikaları tarafından yapıldı. 25 adet Fosters’da ve 75 adet Metropolitan’da üretildi. İngiliz ordusu daha sonra 50 adet daha üretilmesini istedi ki, böylece 25 tanktan oluşan 6 birlik oluşturabileceklerdi.
15 Eylül 1916 sabahında Fransa’ya gönderilen 49 adet Mark 1’in yalnızca 32 tanesi hazır olarak bekliyordu. Kalan 17 adet Mark 1 savaşa katılmaya uygun bile değildi. Somme savaşına katılan tankların yalnızca üçte biri Alman mevzilerine girmeyi başarabildi. Bazıları alanda bozuldu, bazıları topçu mermilerinin isabet etmesiyle kullanılmaz hale gelirken, bir kısmı da mermiler tarafından durduruldu. Tüm eksikliklerine rağmen Mark 1, hendekleri ve dikenli telleri geçmeyi başararak tankların savaşta önemli bir role sahip olabileceğini göstermişti.
Tüm gelişmelere rağmen Mark 1’in iletişim sistemi gayet ilkeldi. Her bir tanka bir kasa güvercin, bir kalem ve kağıt veriliyordu. Üsse haber göndermek istediklerinde notlarını yazıp, güvercinlerin bacaklarına bağlıyorlar ve zırhta özel olarak tasarlanmış kapaktan kuşları salıyorlardı.
Savaşın ilerleyen zamanlarında yeni model tanklar devreye girince bazı Mark 1’ler malzeme taşımada kullanılmak üzere dönüştürüldü. Kablosuz vericilerin geliştirilmesiyle de bazı dişi Mark 1’ler mobil kablosuz aktarım istasyonu olarak kullanıldı. Telsiz sistemi de ancak, tank durduktan ve anten dizisini taşıyan çok uzun bir direk dikildikten sonra çalışabilir hale geliyordu.
Tüm olumsuzluklara ve Somme savaşında kaybedilen tanklara rağmen koca demir yığını kendisini kanıtladı. Devasa makineler düşmanlara korku salmak için yeterliydi ve İngiltere için de propaganda malzemesi oldu. Mark 1’ler şehirlere gönderildi. Bu aracın daha fazla üretilmesi ve geliştirilmesi için bağış toplanmaya başlandı. Propaganda o kadar etkiliydi ki, en çok bağışı hangi şehrin yapacağına dair bir yarışa dönüştü. En çok bağışı Glasgow şehir yaptı ve 16 Milyon Sterlin ile yarışın galibi oldu.
Mark 1 diğer adıyla Big Willie, ilkel ama etkiliydi. Girdiği ilk çatışmalarda başarısız olsa da savaş alanına ilk çıkan tank ünvanını aldı ve savaşların geleceğini değiştirdi.
Teknik Özellikler
- Mürettebat: 8
- Savaş Ağırlığı
- Erkek : 28 ton (28,4 ton)
- Dişi : 27 ton (27,5 ton)
- Zırh: 0,23-0,47 inç (6–12 mm)
- Silâhlar
- Erkek: İki adet 6 kiloluk QF, üç Hotchkiss Makineli Tüfek
- Dişi: Dört 0.303 Vickers Makineli Tüfek, bir Hotchkiss Makineli Tüfek
İlk yorum yapan olun